1 Temmuz Denizcilik ve Kabotaj Bayramı'mız Kutlu Olsun

Ülkemiz karasularında deniz taşımacılığı ve ticaret hakkını yabancılarından tekelinden çıkarıp Türk vatandaşlarına bırakan Kabotaj Kanunu’nun kabulünün 96.  yılını kutluyoruz.

Malumunuz olduğu üzere, aralarında kabotaj ayrıcalığının da bulunduğu kapitülasyonlar Osmanlı Devleti’nin egemenlik gücünü sınırlayarak sonunu hazırlayan nedenlerden biri olmuştur. Denizcilik tarihi parlak zaferlerle dolu olan Osmanlı Devleti özellikle son dönemlerinde, yabancı ülkelere tanınan imtiyazlar nedeniyle kendi karasularındaki gücünü ve kontrolünü kaybetmiştir.

1894 yılında, İstanbul Boğazı’ndan geçmek isteyen Armenia adlı bir Fransız gemisinin içerisinde bir suçluyu taşıdığından şüphe eden Türk yetkililerce aranmasına izin verilmemesi ve geminin yaşadığı 24 saatlik gecikmeye istinaden durumu bir notayla protesto eden Fransız hükümetinin Osmanlı hükümetinden 25 bin frank talep etmesi gelinen noktayı ve durumun vahametini ortaya koymaktadır.

Kapitülasyonlar nedeniyle ekonomik ve ticari hayat Osmanlı Devleti ve vatandaşları için öylesine ağırlaşmıştır ki, yabancı tüccarlar karşısında ayakta kalamayan kimi tüccarların İngiliz ve Fransız vatandaşlığına geçtikleri bilinmektedir. Limanlarımıza giren Türk gemileri fener, sağlık, navlun ve liman vergileri öderken yabancı ülkelerin gemileri vergiden muaf yük taşıyabilmektedir.  Ve hatta Türk yetkililerin, kendi karasularında yaşanan bir deniz kazasında dahi vatandaşlarını kendi mahkemelerinde yargılama hakkı ellerinden alınmıştır.  

İşte bu nedenledir ki Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk kapitülasyonları “tiksindirici” olarak tanımlamış ve Lozan’a gönderilen İsmet Paşa başkanlığındaki heyete kapitülasyonların “kesinlikle” kaldırılması talimatını vermiştir. Zorlu görüşmelerin ardından kapitülasyonlar kaldırılmış ve kabotaj hakkını yeniden Türk vatandaşlarına bırakılmasının yolu açılmıştır. Ve nihayet 1 Temmuz 1926’da Kabotaj Kanunu yürürlüğe girmiştir. 

Kapitülasyonları bilmeden Lozan’ı anlamak, Türk denizciliği açısından önemli bir milat olan Lozan’ı bilmeden Denizcilik ve Kabotaj Bayramı’nın ruhunu ve önemini kavramak mümkün değildir.

Karada olduğu gibi denizlerimizdeki hükümranlık haklarımız için mücadele veren Büyük Önder’in emanetine, kabotaj hakkımıza sahip çıkmalı, onu korumalıyız.

Başta Ulu Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere denizlerimizde egemenlik mücadelesi veren tüm denizcilerimizi, denizlerde hayatını kaybeden şehitlerimizi saygı ve minnetle anıyor; denizcilik camiamızın ve halkımızın Denizcilik ve Kabotaj Bayramı’nı yürekten kutluyoruz.

MERSİN DENİZ TİCARET ODASI